Phật Học Trung Đẳng (Thiện Nhân soạn; Nguyễn Khuê dịch)
Cư sĩ Thiện Nhân soạn.
Đại sư Thái Hư giám định.
Nguyễn Khuê biên dịch.
Sách Sơ đẳng Phật học giao khoa thư bằng Hán văn do Cư sĩ Thiện Nhân biên soạn, Đại sư Thái Hư giám định, thường được đem giảng dạy ở các chùa, các trường Phật học, vừa như một giáo trình Phật học, vừa như một sách dạy chữ Hán. Trước nay, theo như chúng tôi được biết, đã có các bản Việt dịch sau đây hiện đang lưu hành:
Trước hết là bản dịch của Hòa thượng Thích Hành Trụ, bản này được in lại nhiều lần; ấn bản năm 1995 do Thành hội Phật giáo TP. Hồ Chí Minh xuất bản. Thứ đến là bản dịch của Tỳ-kheo Thích Thiện Thông, Hòa thượng Thích Thiện Siêu đề tựa, 1993 (không ghi nhà xuất bản). Và gần đây, bản dịch của Sư cô Hạnh Minh, NXB. Tôn giáo, 2002.
Gần hai mươi năm nay, chúng tôi đã dùng sách Sơ đẳng Phật học giáo khoa thư để dạy Hán văn tại một số chùa, tại trường Trung cấp Phật học và lớp Cao đẳng Phật học TP. Hồ Chí Minh, trường Cao cấp Phật học nay là Học viện Phật giáo Việt Nam tại TP. Hồ Chí Minh. Trên sách sơ đẳng nói trên là Trung đẳng Phật học giáo khoa thư, cũng do Cư sĩ Thiện Nhân biên soạn, Đại sư Thái Hư giám định. Cho đến nay, chúng tôi chưa thấy có bản Việt dịch nào được chính thức xuất bản. Nhiều Tăng, Ni sinh yêu cầu chúng tôi biên dịch sách này để có tài liệu học tập, ngõ hầu nâng cao trình độ Hán văn. Bắt tay vào việc biên dịch, chúng tôi không tìm được bản gốc sách Trung đẳng Phật học giao khoa thư, mà chỉ có:
- Bản photo không có trang ghi nhà xuất bản và năm in. Bản này chia làm hai phần: thượng sách gồm có 40 bài nói về Phật học sử Ấn Độ và hạ sách cũng có 40 bài nói về Phật học sử Trung Quốc.
- Bản in lại của Viên Chiếu tùng thư, Phật lịch 2544 (2000). Bản này chỉ có thượng sách. Mỗi bài học gồm có: bài chữ Hán, phiên âm quốc ngữ, dịch nghĩa, nghĩa từ và ngữ pháp.
- về dịch nghĩa: Chúng tôi dịch sát nguyên tác để người học tiện đối chiếu câu văn tiếng Việt với câu văn chữ Hán. Ngoài nguyên chú của tác giả, chúng tôi còn soạn thêm một số chú thích, nếu xét thấy cần thiết, để giúp người học hiểu rõ nội dung của bài.
- về nghĩa từ: Chữ Hán có rất nhiều nghĩa. Chúng tôi chỉ cho nghĩa dùng trong bài và một vài nghĩa thông dụng khác. Nghĩa từ được giải thích bằng chữ Hán để người học làm quen với các tự điển và từ điển Trung Quốc, và cũng được phiên âm, dịch ra tiếng Việt.
- về ngữ pháp: Mỗi bài Hán văn trong sách này có nhiều vân đề ngữ pháp cần giảng giải, phân tích, nhưng không thể đề cập cùng một lúc, bởi lẽ như thế sẽ làm cho phần ngữ pháp trỏ nên rườm rà và quá dài. Ở mỗi bài, chúng tôi chỉ chọn vài ba vấn đề để giải thích; những vấn đề còn lại sẽ lần lượt được đề cập ở các bài sau.
Kinh nghiệm giảng dạy cho chúng tôi biết nhiều người học chữ Hán đã lâu, nhưng bị mất căn bản về ngữ pháp, vì vậy chúng tôi không ngại đề cập những điều rất sơ đẳng. Mặt khác, sách này cũng nhắm vào những người tự học, nên chúng tôi cố gắng giải thích càng rõ ràng dễ hiểu càng tốt. Những vấn đề ngữ pháp được phân bố đều cho các bài học sao cho có tính hệ thống và hoàn chỉnh.
Chắc hẳn sách này không tránh khỏi những điều bất cập. Rất mong được các bậc tôn túc lượng thứ và chỉ giáo.
Tiết Trung thu năm Ẩt Dậu (2005)
NGUYỄN KHUÊ
Xem thêm & nguồn:
Tập 1 - Khóa 1-13 trang 1-210:
https://nigioikhatsi.net/kinhsach-pdf/PhatHocTrungDang-Tap1_%20KHOA%201-13%20TRANG%201-210.pdf
Tập 1 - Khóa 14-25 trang 211-404:
https://nigioikhatsi.net/kinhsach-pdf/PhatHocTrungDang-Tap1-KHOA%2014-25%20TRANG%20211-404.pdf
Tập 1 - Khóa 26-40 trang 405-668:
https://nigioikhatsi.net/kinhsach-pdf/PhatHocTrungDang-Tap1-KHOA%2026-40%20TRANG%20405-668.pdf
Tập 2 - Khóa 41-50 trang 3-212:
https://nigioikhatsi.net/kinhsach-pdf/PhatHocTrungDang-Tap2-KHOA%2041-50%20TRANG%203-212%20.pdf
Tập 2 - Khóa 51-60 trang 213-406:
https://nigioikhatsi.net/kinhsach-pdf/PhatHocTrungDang-Tap2-KHOA%2051-60%20TRANG%20213-406%20.pdf
Tập 2 - Khóa 61-71 trang 407-612:
https://nigioikhatsi.net/kinhsach-pdf/PhatHocTrungDang-Tap2-KHOA%2061-71%20TRANG%20407-612%20.pdf
Tập 2 - Khóa 72-80 trang 613-769:
https://nigioikhatsi.net/kinhsach-pdf/PhatHocTrungDang-Tap2-KHOA%2072-80%20TRANG%20613-769%20.pdf